Joanna Kinowska, współkuratorka wystawy, oprowadzi nas po ekspozycji, na której po raz pierwszy zaprezentowano prywatne archiwum zdjęć porucznika Stanisława Andresa z czasów II wojny światowej. Jego fotografie nie są jednak typowym reportażem wojennym.
„Tę historię odkrywaliśmy etapami – ze zdjęć i z opowieści naszego dziadka Stanisława Andresa oraz babci Wandy, z domu Siuchnińskiej. Ich życie zapowiadało się na szczęśliwe i pełne przygód. Ona – absolwentka konserwatorium, on – młody dyrektor w Stomilu. Jak byśmy dziś powiedzieli – klasa średnia. Gdy planowali przyszłość i marzyli o egzotycznych podróżach, nad Europą zaczęły się zbierać czarne chmury. A potem wybuchła wojna i na „wycieczkę” pojechał tylko on. To rzeczywiście była podróż życia! Na szczęście wiele jej etapów nasz dziadek sfotografował. Dla nas – jego wnuków – ta historia jest zatem jak storyboard filmu przygodowego. To wojenna odyseja porucznika Andresa.” Michał i Tomasz Wójcikowie (cyt. z albumu „All Inclusive. Odyseja porucznika Andresa 1939–1947”, wyd. DSH, 2025)
Wystawa „ALL INCLUSIVE. ODYSEJA PORUCZNIKA ANDRESA 1939–1947” będzie dostępna w DSH do 7 września 2025 r.
Kuratorzy:
𝐉𝐨𝐚𝐧𝐧𝐚 𝐊𝐢𝐧𝐨𝐰𝐬𝐤𝐚
Historyczka sztuki specjalizująca się w fotografii. Niezależna kuratorka wystaw, fotoedytorka książek fotograficznych, autorka i fotografka. Pracuje w Służewskim Domu Kultury jako kierowniczka ds. edukacji kulturalnej. Założycielka bloga „Miejsce fotografii”. Współorganizatorka konkursu Fotograficzna Publikacja Roku. Członkini RAV.A Stories.
𝐌𝐢𝐜𝐡𝐚ł 𝐖𝐨́𝐣𝐜𝐢𝐤
Dziennikarz i historyk, scenarzysta programów i filmów historycznych, autor książek, m.in. wspólnej z Emilem Maratem „Made in Poland” (Nagroda Historyczna „Polityki”), a także „Treblinka ’43. Bunt w fabryce śmierci” (Nagroda „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej) oraz „Błyskawica. Historia Wandy Traczyk-Stawskiej, żołnierza powstania warszawskiego” (Nagroda KLIO).
𝐓𝐨𝐦𝐚𝐬𝐳 𝐖𝐨́𝐣𝐜𝐢𝐤 „𝐖𝐚𝐜𝐢𝐚𝐤”
Artysta multimedialny, grafik designer, scenarzysta i reżyser programów telewizyjnych oraz filmów offowych, współzałożyciel i członek grupy Łyżka Czyli Chilli, był dyrektorem artystycznym „Playboya”, „Esquire”, „Brum”, „Tylko Rock”. Wystawiał m.in w Zachęcie, Bunkrze Sztuki, Centrum Sztuki Współczesnej.
🟨
𝐒𝐭𝐚𝐧𝐢𝐬ł𝐚𝐰 𝐀𝐧𝐝𝐫𝐞𝐬 (1909–2005) urodził się w Starym Sączu w rodzinie leśnika, dzieciństwo spędził w Stryju. Do liceum chodził we Lwowie. Studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego. Studiów nie ukończył, pracował w Stomilu jako dyrektor ds. zaopatrzenia. W 1936 roku uzyskał stopień podporucznika rezerwy i otrzymał patent oficerski. Był zagorzałym piłsudczykiem. Przed wojną ożenił się z Wandą Siuchnińską, mieli dwoje dzieci: Izabelę (ur. 1940) i Jana (ur. 1948).
Po agresji III Rzeszy na Polskę brał udział w wojnie obronnej 1939 roku jako żołnierz 70 pułku piechoty. Walczył w bitwie nad Bzurą. Po rozwiązaniu oddziału próbował przedostać się do Rumunii. W okolicach Lwowa został aresztowany przez sowiecką policję polityczną NKWD. Początkowo był przetrzymywany w obozie jenieckim dla polskich oficerów w Kozielsku, skąd przewieziono go do Kijowa, gdzie – jak wspominał – miał proces „za gnębienie klasy robotniczej”. Został skazany na karę śmierci; jednak 13 lipca 1940 roku Rada Specjalna przy Ludowym Komisariacie Spraw Wewnętrznych (NKWD) zmieniła mu wyrok na osiem lat ciężkich robót w gułagu. W obozie Kolei Północnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w Republice Komi przebywał do 20 sierpnia 1941.
Zwolniony na mocy układu Sikorski–Majski, we wrześniu 1941 roku dotarł do garnizonu w Tockoje. Było to jedno z miejsc formowania się armii polskiej w Związku Sowieckim (z obywateli II RP deportowanych i więzionych w ZSRS) pod dowództwem gen. Władysława Andersa. Od tego czasu służył w Wojsku Polskim.
Wówczas zaczął fotografować.
Wraz z armią Andersa został ewakuowany z ZSRS do Iranu. Potem trafił do Iraku i Palestyny. Na Bliskim Wschodzie służył jako podporucznik w 3. Dywizji Strzelców Karpackich (od maja 1942). W 7 batalionie Strzelców Karpackich był dowódcą plutonu. Następnie (od grudnia 1942) w 3 pułku artylerii przeciwlotniczej, w II dywizjonie, w 6 baterii, był oficerem zwiadowczym i dowódcą plutonu. W 2 Korpusie Polskim (utworzonym w lipcu 1943) kontynuował szkolenie wojskowe i przebył szlak: Palestyna, Irak, Egipt. Następnie szlak bojowy we Włoszech: Ankona, Monte Cassino, Bolonia. 1 stycznia 1945 awansowany do stopnia porucznika. Po zakończeniu działań wojennych, jako oficer zwiadowczy, został przeniesiony do III dywizjonu 2 Dywizji Pancernej. W Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie służył do 2 grudnia 1946.
Do kraju wrócił w maju 1947 i zamieszkał z rodziną w Wałczu, potem w Koszalinie. Do emerytury pracował w tamtejszej WSS „Społem”. Był wiernym kibicem drużyny piłki nożnej Gwardia Koszalin, a także jej fotografem. Odznaczony m.in. Krzyżem Walecznych, Krzyżem Monte Cassino (1944), Brytyjskim Medalem Wojny, Medalem Gwiazdy Italii, Brytyjskim Medalem Obrony (1945) oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1975). W 2001 roku awansowany do rangi majora. Zmarł w 2005 roku.
🟨
ALL INCLUSIVE. ODYSEJA PORUCZNIKA ANDRESA 1939–1947
kuratorzy: Joanna Kinowska, Michał Wójcik, Tomasz Wójcik
projekt graficzny: Kuba Maria Mazurkiewicz
koordynacja projektu i produkcja wystawy: Olga Pigłowska, współpraca: Magdalena Stefańczyk
redakcja: Małgorzata Purzyńska
konsultacja historyczna: dr Jarosław Pałka
tłumaczenie: Krzysztof Ścibiorski
korekta: Anna Kaniewska (polski), Christopher Smith (angielski)
przygotowanie zdjęć do druku: Tomasz Kubaczyk
realizacja projektu wystawy: Willow Service Mateusz Wierzbicki
opracowanie przewodnika rodzinnego: Magdalena Kreis
druk: Qprint
koncepcja wizualna materiałów promocyjnych: Kuba Maria Mazurkiewicz
opracowanie graficzne: to/studio
program wydarzeń: Sebastian Gawęda, Weronika Komorowska, Agata Kucharska
promocja: Marianna Januszewicz, Maja Raczyńska, Marta Rogowska, Nadzieja Rudzka, Kaja Stępkowska
organizator: Dom Spotkań z Historią
Prezentowane na wystawie fotografie pochodzą ze zbiorów prywatnych Michała Wójcika i Tomasza Wójcika.
🟨
𝐇𝐚𝐫𝐦𝐨𝐧𝐨𝐠𝐫𝐚𝐦 oprowadzań kuratorskich:
🗓️ 11.05.2025, godz. 13:00
🗓️ 25.05.2025, godz. 14:00
🗓️ 24.08.2025, godz. 13:00
🗓️ 07.09.2025, godz. 13:00
🔸 Wstęp wolny!
📸 Fot. Włochy, żołnierze baterii Stanisława Andresa na stanowisku, 1944. Zdjęcie opublikowane w albumie: „3. Dywizja Strzel¬ców Karpackich w Italii”, wyd. Referat Kultury i Prasy 3. DSK, sierpień 1945, z podpisem: „Samoloty niemieckie bombardują nocą, toteż za dnia plot [obrona przeciwlotnicza] odpoczywa”/ archiwum Michała Wójcika i Tomasza Wójcika
You may also like the following events from Dom Spotkań z Historią:
Also check out other
Arts events in Warsaw,
Literary Art events in Warsaw,
Entertainment events in Warsaw.
